Cerkiew murowana

W cieniu budownictwa drewnianego pozostawały świątynie murowane stanowiące znaczną część cerkwi na opisywanym terenie. Były one mniej zróżnicowane architektonicznie. W wiekach XVII – XVIII wznoszono je na planie podłużnym, trójdzielnym kryte dachem kalenicowym. Nad babińcem wznoszono wieżę, nawa zaś była najszersza i wyższa od sanktuarium. Namiotowy dach wieży oraz dwuspadowy, nad sanktuarium zwykle zamknięty półkoliście dach nawy i sanktuarium zwieńczone były wieżyczkami o baniastych barokowych hełmach. Otaczający budynek mur był przeważnie kamienny i często otynkowany.

Najstarsze z nich to cerkwie w Łopience (1757), i Zwierzyniu (XVIIIw.). Dziewiętnastowieczne świątynie murowane zobaczyć możemy także w Baligrodzie (1829), Czaszynie (1835), Łukowem (1829), Tarnawie Górnej (1817), Ustrzykach Dolnych (1827, Zagórzu (1836), Trzcianie, Tylawie oraz Króliku Wołoskim.

Urozmaicenie brył cerkwi murowanych nastąpiło dopiero w naszym stuleciu. Wiele z XX-wiecznych obiektów posiadało kopuły, wśród nich wyróżniała się szczególnie ogromna, pięciokopułowa cerkiew w Wetlinie (1928) największa w polskich Karpatach. Do dziś przetrwały w tym typie cerkwie w Myczkowcach (1911), Olszanicy (1923), Sokolikach Górkich (1931) czy też Międzybrodziuoraz Zwierzyniu

Źródło:

Grzesiuk W., Traczyk T., Beskid Niski Przewodnik Krajoznaczy. Od Komańczy do Bartnego, Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 1992

Bieszczady, Przewodnik, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", "Bosz" Sp. z o.o., Pruszków - Olszanica 1992